เถเรน อาณตฺตา นวา ภิกฺขู น อุปฏฺฐาเปนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ น, ภิกฺขเว, เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน น อุปฏฺฐาเปตพฺพํฯ โย น อุปฏฺฐาเปยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

86. ทิสํคมิกาทิวตฺถุ

[163] เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขู พาลา อพฺยตฺตา ทิสํคมิกา อาจริยุปชฺฌาเย น อาปุจฺฉิํสุ [น อาปุจฺฉิํสุ (ก.)]ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, สมฺพหุลา ภิกฺขู พาลา อพฺยตฺตา ทิสํคมิกา อาจริยุปชฺฌาเย น อาปุจฺฉนฺติ [น อาปุจฺฉนฺติ (ก.)]ฯ เต [เตหิ (ก.)], ภิกฺขเว, อาจริยุปชฺฌาเยหิ ปุจฺฉิตพฺพา – ‘‘กหํ คมิสฺสถ, เกน สทฺธิํ คมิสฺสถา’’ติ? เต เจ, ภิกฺขเว, พาลา อพฺยตฺตา อญฺเญ พาเล อพฺยตฺเต อปทิเสยฺยุํ, น, ภิกฺขเว, อาจริยุปชฺฌาเยหิ อนุชานิตพฺพาฯ อนุชาเนยฺยุํ เจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ เต จ, ภิกฺขเว, พาลา อพฺยตฺตา อนนุญฺญาตา อาจริยุปชฺฌาเยหิ คจฺเฉยฺยุํ เจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตาฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ ตตฺถ อญฺโญ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต พฺยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโมฯ เตหิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ โส ภิกฺขุ สงฺคเหตพฺโพ อนุคฺคเหตพฺโพ อุปลาเปตพฺโพ อุปฏฺฐาเปตพฺโพ จุณฺเณน มตฺติกาย ทนฺตกฏฺเฐน มุโขทเกนฯ โน เจ สงฺคณฺเหยฺยุํ อนุคฺคณฺเหยฺยุํ อุปลาเปยฺยุํ อุปฏฺฐาเปยฺยุํ จุณฺเณน มตฺติกาย ทนฺตกฏฺเฐน มุโขทเกน, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหรนฺติ พาลา อพฺยตฺตาฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา, ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ เตหิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ เอโก ภิกฺขุ สามนฺตา อาวาสา สชฺชุกํ ปาเหตพฺโพ – ‘‘คจฺฉาวุโส, สํขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉา’’ติฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ, อิจฺเจตํ กุสลํฯ

โน เจ ลเภถ, เตหิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ สพฺเพเหว ยตฺถ ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วา, โส อาวาโส คนฺตพฺโพ ฯ โน เจ คจฺเฉยฺยุํ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

อิธ ปน, ภิกฺขเว, อญฺญตรสฺมิํ อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู วสฺสํ วสนฺติ พาลา อพฺยตฺตาฯ เต น ชานนฺติ อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ วา ปาติโมกฺขุทฺเทสํ วาฯ เตหิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขูหิ เอโก ภิกฺขุ สามนฺตา อาวาสา สชฺชุกํ ปาเหตพฺโพ – ‘‘คจฺฉาวุโส, สํขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉา’’ติฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ, อิจฺเจตํ กุสลํฯ โน เจ ลเภถ, เอโก ภิกฺขุ สตฺตาหกาลิกํ ปาเหตพฺโพ – ‘‘คจฺฉาวุโส, สํขิตฺเตน วา วิตฺถาเรน วา ปาติโมกฺขํ ปริยาปุณิตฺวา อาคจฺฉา’’ติฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ, อิจฺเจตํ กุสลํฯ โน เจ ลเภถ, น, ภิกฺขเว, เตหิ ภิกฺขูหิ ตสฺมิํ อาวาเส วสฺสํ วสิตพฺพํฯ วเสยฺยุํ เจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ

87. ปาริสุทฺธิทานกถา

[164] อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘สนฺนิปตถ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุโปสถํ กริสฺสตี’’ติฯ เอวํ วุตฺเต อญฺญตโร ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อตฺถิ, ภนฺเต, ภิกฺขุ คิลาโน, โส อนาคโต’’ติฯ อนุชานามิ, ภิกฺขเว, คิลาเนน ภิกฺขุนา ปาริสุทฺธิํ ทาตุํฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺพา – เตน คิลาเนน ภิกฺขุนา เอกํ ภิกฺขุํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย – ‘‘ปาริสุทฺธิํ ทมฺมิ, ปาริสุทฺธิํ เม หร, ปาริสุทฺธิํ เม อาโรเจหี’’ติฯ กาเยน วิญฺญาเปติ, วาจาย วิญฺญาเปติ, กาเยน วาจาย วิญฺญาเปติ, ทินฺนา โหติ ปาริสุทฺธิฯ น กาเยน วิญฺญาเปติ, น วาจาย วิญฺญาเปติ, น กาเยน วาจาย วิญฺญาเปติ, น ทินฺนา โหติ ปาริสุทฺธิฯ เอวญฺเจตํ ลเภถ, อิจฺเจตํ กุสลํฯ โน เจ ลเภถ, โส, ภิกฺขเว, คิลาโน ภิกฺขุ มญฺเจน วา ปีเฐน วา สงฺฆมชฺเฌ อาเนตฺวา อุโปสโถ กาตพฺโพฯ สเจ, ภิกฺขเว, คิลานุปฏฺฐากานํ ภิกฺขูนํ เอวํ โหติ – ‘‘สเจ โข มยํ คิลานํ ฐานา จาเวสฺสาม, อาพาโธ วา อภิวฑฺฒิสฺสติ กาลํกิริยา วา ภวิสฺสตี’’ติ, น, ภิกฺขเว, คิลาโน ภิกฺขุ ฐานา จาเวตพฺโพฯ สงฺเฆน ตตฺถ คนฺตฺวา อุโปสโถ กาตพฺโพฯ น ตฺเวว วคฺเคน สงฺเฆน อุโปสโถ กาตพฺโพฯ กเรยฺย เจ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา ตตฺเถว ปกฺกมติ, อญฺญสฺส ทาตพฺพา ปาริสุทฺธิฯ ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา ตตฺเถว วิพฺภมติ,…เป.… กาลํ กโรติ – สามเณโร ปฏิชานาติ – สิกฺขํ ปจฺจกฺขาตโก ปฏิชานาติ – อนฺติมวตฺถุํ อชฺฌาปนฺนโก ปฏิชานาติ – อุมฺมตฺตโก ปฏิชานาติ – ขิตฺตจิตฺโต ปฏิชานาติ – เวทนาฏฺโฏ ปฏิชานาติ – อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิตฺตโก ปฏิชานาติ – อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม อุกฺขิตฺตโก ปฏิชานาติ – ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค อุกฺขิตฺตโก ปฏิชานาติ – ปณฺฑโก ปฏิชานาติ – เถยฺยสํวาสโก ปฏิชานาติ – ติตฺถิยปกฺกนฺตโก ปฏิชานาติ – ติรจฺฉานคโต ปฏิชานาติ – มาตุฆาตโก ปฏิชานาติ – ปิตุฆาตโก ปฏิชานาติ – อรหนฺตฆาตโก ปฏิชานาติ – ภิกฺขุนิทูสโก ปฏิชานาติ – สงฺฆเภทโก ปฏิชานาติ – โลหิตุปฺปาทโก ปฏิชานาติ – อุภโตพฺยญฺชนโก ปฏิชานาติ, อญฺญสฺส ทาตพฺพา ปาริสุทฺธิฯ

ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา อนฺตรามคฺเค ปกฺกมติ, อนาหฏา โหติ ปาริสุทฺธิฯ ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา อนฺตรามคฺเค วิพฺภมติ,…เป.… อุภโตพฺยญฺชนโก ปฏิชานาติ, อนาหฏา โหติ ปาริสุทฺธิฯ

ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา สงฺฆปฺปตฺโต ปกฺกมติ, อาหฏา โหติ ปาริสุทฺธิฯ ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา สงฺฆปฺปตฺโต วิพฺภมติ,…เป.… อุภโตพฺยญฺชนโก ปฏิชานาติ, อาหฏา โหติ ปาริสุทฺธิฯ

ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว, ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา สงฺฆปฺปตฺโต สุตฺโต น อาโรเจติ, ปมตฺโต น อาโรเจติ, สมาปนฺโน น อาโรเจติ, อาหฏา โหติ ปาริสุทฺธิฯ ปาริสุทฺธิหารกสฺส อนาปตฺติฯ

ปาริสุทฺธิหารโก เจ, ภิกฺขเว , ทินฺนาย ปาริสุทฺธิยา สงฺฆปฺปตฺโต สญฺจิจฺจ น อาโรเจติ, อาหฏา โหติ ปาริสุทฺธิฯ ปาริสุทฺธิหารกสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติฯ